İran İslam inqilabında Təbriz şəhərinin rolubackend

İran İslam inqilabının banisi: Əziz Azərbaycanın şücaətli və dindar əhalisinə salam olsun!

Əgər təqvimə gözucu nəzər salsaq, görərik ki, İran İslam inqilabının qələbəsinin 42-ci ildönümü artıq yaxınlaşıb. Bu elə bir inqilab idi ki, 80-ci illərin ikiqütblü dünyasında İlahi dəyərlər əsasında və Şərq və ya Qərbin dəstəyi olmadan meydana gəldi. Onun qələbə çalmasına və davam etməsinə çox az adam inanırdı. Hər il fevral ayında 1979-cu ildə İran İslam İnqilabının qələbə çaldığı günlərdə İran xalqının coşğusu təkrarlanır və bu il də İran xalqı İslam İnqilabının ildönümünü koronavirus pandemiyası şəraitində qeyd edir. ABŞ-ın demokratlar partiyasından olan prezidenti Carter İslam İnqilabının qələbəsindən bir il əvvəl Tehrana səfəri zamanı Məhəmməd Rza Şah Pəhləvinin hakimiyyəti altındakı İranı, dünyanın ən təlatümlü yerlərindən birində “sabitlik adası” adlandırdı, lakin qısa müddətdə İran xalqı, xüsusilə Təbrizilər tərəfindən bu “

Sabitlik adası” Qərb üçün qorxulu bir yuxu oldu. Bu inqilab dünya münasibətlərinin nizamına meydan oxudu və onun təsirləri bu günə qədər davam edir. İndi yenə demokrat Co Bayden bir daha ABŞ-ın İrana qarşı uğursuz xarici siyasətini təkrarlamaq və ya düzəltmək üçün bir yol ayrıcındadır.

İslam inqilabının qələbəsini və davam etməsinin səbəblərini təhlil edərkən İmam Xomeyni və sonra Ayətullah Xameneinin bənzərsiz rəhbərliyi, Pəhləvi rejiminin böyük güclərə güvənməkdə səhv hesablaması, İran şahının və ətrafdakılarının fəsadı, insanların iqtisadi problemləri və sairə kimi amillərə işarə etmək olar. Ancaq İslam İnqilabının qələbəsinin əsas səbəbi, İran xalqının İslami dəyərləri və din alimlərini müdafiə etmək üçün inqilab səhnəsində maksimum iştirakı, Pəhləvi rejiminin Persepolisdə 2500 illik festivalın keçirməsi, əxlaqsızlığın təbliği, ülamaya hörmətsizlik, o cümlədən İmam Xomeyninin həbsi və uzun illər sürgün edilməsi və … qayıdır.

Əlbətdə ki, bu arada Tehran, Qum və Təbriz kimi bəzi şəhərlərin əhalisinin təsir səviyyəsi İranın digər bölgələrinin rolu ilə müqayisə oluna bilməz və ümumiyyətlə İslam İnqilabı haqqında araşdırma aparan araşdırmaçılar Qum əhalisinin 1978-cu il 9 yanvar və Təbriz əhalisinin 1978-ci il 18 fevral qiyamını İslam inqilabının İmam Xomeyninin rəhbərliyi altında 1979-cu ilin fevral ayında qələbə çalmasının əsas zəminəsi hesab edirlər.

“Ettelaat” qəzetinin İmam Xomeyniyə (r) qarşı təhqiramiz məqaləsinə etiraz olaraq Qum əhalisinin 9 yanvar 1978-ci il qanlı və taleyüklü qiyamı Pəhləvi rejiminin bədəninə çox ölümcül zərbə oldu.

Ancaq bədnam Pəhləvi rejimi həmin çürük zalım quruluşun sütunlarını unutduraraq İranın bədənində möhkəmlənməyə çalışırdı ki, başqa bir fırtına yarandı və bu fırtına istibdadın bütün yalançı xəyallarını kabusa çevirdi. Şahın plan quranları və ətrafı Qum əhalisinin repressiyası ilə İranın artıq Pəhləvi rejiminə tabe olacağını proqnozlaşdırdıqları halda, o qanlı hadisədən yalnız 40 gün keçdikdən sonra inqilabın və hərəkatın qanı Azərbaycan torpağının damarlarında, mübarizlərin və alimlərin doğulduğu yerdə, yəni Təbrizdə axdı.

Təbriz ilk şiə paytaxtıdır, “Sahib əl-Əmr” məscidinin minarələri şiə azanının ilk dəfə Şah İsmayıl Səfəvinin əmri ilə oxunduğu və sikkələrin Əli ibn Əbi Talibin (ə) adına zərb edildiyi günü yaxşı xatırlayır.

Sanki Səttarxanın (Sərdar Melli) səsi hələ də bu şəhərin qapısında və divarında eşidilir, o, dedi: “Mən 72 iqlimin Əmirəl-möminin Əli (ə) və Həzrət Abbasın bayrağı altında olmasını istəyirəm, siz mənim Rusiya və İngiltərə bayrağının altına düşməyimi istəyirsiniz.” Və … bəli, Təbriz, 1979-cu ilin fevralında bütün böyük İran xalqına azadlıq, müstəqillik və İslam Respublikasını təqdim etmək üçün 1978-ci ilin fevralında həmişə olduğu kimi parladı.