Azərbaycan Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyatyollarının coğrafi kəsişməsində yerləşirbackend

Ölkəmizin coğrafi xüsusiyyətləri, Avropa Asiyanın ən iriiqtisadi inkişaf etmiş ölkələri arasında yerləşməsi beynəlxalqnəqliyyat şəbəkəsində iştirak üçün real zəmin yaradır. Əsasistehsalçı ən böyük istehlakçı regionları arasında yükaxınlarının artımını nəzərə alaraq, Azərbaycanın nəqliyyatsiyasətinin əsas məqsədi nəqliyyat infrastrukturunun gələcəkinkişafı olaraq qalır. Azərbaycan Şərq-Qərb Şimal-Cənubnəqliyyat dəhlizlərinin kəsişməsində yerləşir əlverişligeostrateji mövqeyə malikdir.

Son 19 ildə ölkədə nəqliyyat infrastrukturunun inkişafı iləbağlı irimiqyaslı layihələr həyata keçirilib, bu sahəyə böyükdövlət investisiyaları qoyulub. Xüsusilə Gürcüstan, Rusiya İran istiqamətində avtomobil dəmir yollarının beynəlxalqstandartlar əsasında yenidən qurulması, Bakıda regionlardabeynəlxalq hava limanlarının, Bakı Beynəlxalq Dəniz TicarətLimanının tikintisi, Şərq-Qərb Şimal-Cənubistiqamətlərinin inkişafı nəqliyyat dəhlizləri, həyata keçiriləntədbirlər Azərbaycanın nəqliyyat infrastrukturunun inkişafında mühüm rol oynayıb, eləcə ölkənin tranzit potensialını daha da gücləndirib.

Şərq-Qərb Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizlərininkəsişməsində yerləşən əlverişli geostrateji mövqeyə malik Azərbaycanda nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafı ilə bağlı son illərdə görülən işlər xüsusi diqqətə layiqdir. Xüsusilə, Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizi Çin Avropa arasında ən qısamarşrutdur, tranzit yüklərin daşınması baxımındansəmərəlidir. Ölkə Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsüsayəsində əhəmiyyətinə görəDəmir İpək Yolu” adlandırılan Bakı-TbilisiQars dəmir yolu xəttinin istifadəyə verilməsi, yükləri quru yolla birbaşa Avropaya çatmasına imkan yaradıb. Avropanı Asiya ilə birləşdirən ən qısa etibarlı yol olan Bakı-TbilisiQars dəmir yolunun istifadəyə verilməsi ilə Şərq-Qərb beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi ilə konteyner daşımalarınınəhəmiyyətli dərəcədə artmasına nail olunub.

Eyni zamanda Azərbaycan alternativ dəhlizlərdən üstünlüyəmalik olan Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinininkişafı istiqamətində ciddi işlər görüb. Bu layihəninnəticəsi olaraq Fars körfəzindən Rusiyaya, eləcə Şərqi Şimali Avropa ölkələrinə yüklərin daşınması daha səmərəliolmuşdur, Şimal-Cənub dəhlizinin Azərbaycan ərazisindənkeçən infrastrukturu daha da inkişaf etdirilməkdədir. Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi yük sərnişindaşımalarının əhəmiyyətli dərəcədə artmasına imkan verənböyük siyasi iqtisadi əhəmiyyətə malikdir.

Ölkəmizin tranzit sahəsində potensialının reallaşdırılmasıbaxımından Çinin “Bir kəmər, bir yol” layihəsi ölkə üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycan bu strategiyanıdəstəkləyən ilk ölkələrdən biridir. İpək Yolu İqtisadiKəmərinin birgə təşkil olunmasına dair Anlaşma Memorandumu ölkə başçısının 2015-ci ildə Çinə rəsmi səfərizamanı imzalanıb.Hazırda dünya ölkələri həmin marşrutunəldə edilməsi üçün çox ciddi siyasi iqtisadi mübarizəyəbaşlayıb. Çünki bu yolun keçdiyi ölkələr külli miqdarda gəlirəldə edəcəklər, bu isə onların inkişafına təkan verəcək

Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən siyasət yürütməsinəticəsində vaxtında lazımi tədbirlər görülüb. Belə ki, bizim Xəzər dənizində yükdaşıyan gəmilərdən ibarət nəhəngdonanmamız mövcuddur. Donanmanın tərkibində Xəzərinşərq sahilindən sol sahilinə yük daşımaq üçün bərəgəmilərimiz kifayət qədərdir. Bundan başqa Ələt BeynəlxalqTicarət Limanında nəhəng gəmilərin yan alaraq yükünü doldurulub-boşaldılması üçün hər cür şərait yaradılıb, bu yüklərin Avropaya daşınması üçün Bakı-TbilisiQars dəmiryolu çəkilib.Azərbaycanın 44 günlük Vətən müharibəsindəkiqələbəsi yeni reallıqlar yaratmışdır.

Azərbaycan Xəzər dənizində ən güclü dəniz donanmasına malikdir. 260+300 gəmidən ibarət donanma Xəzərdəyükdaşımalarının təşkili üçün xüsusi rol oynayır. Ölkəərazisində altı beynəlxalq hava limanı fəaliyyətgöstərir.Azərbaycan yerləşdiyi coğrafiyanın nəqliyyat-tranzitimkanlarının genişləndirilməsinə yönələn bütün təşəbbüsləridəstəkləyir, eləcə bu məqsədlə reallaşdırılan layihələrdəyaxından iştirak edir.

Strateji baxımdan mühüm geosiyasi məkandaŞərqdənQərbə Şimaldan Cənuba uzanan çox mühüm beynəlxalqnəqliyyat-kommunikasiya dəhlizlərinin kəsişməsindəyerləşməsi Azərbaycanı əsrlərboyu transmilli dünya güclərininxüsusi maraq dairəsində saxlamışdır. Əlverişli geosiyasi coğrafi mövqe Azərbaycana malik olduğu zənginkarbohidrogen ehtiyatları qədər yeni dividendlər qazanmaqşansı yaratmışdır. Həm Ümummilli Lider Heydər Əliyev, həm Prezident İlham Əliyev mövcud reallığı müstəqilAzərbaycan dövləti üçün əsas şanslardan biri kimi düzgün dəyərləndirərək, ötən 25 ildə bundan həm yeni neft strategiyasının, həm transmilli nəqliyyat-kommunikasiyasiyasətinin həyata keçirilməsində başlıca amil kimi məharətləistifadə etmişlər. Hazırda Azərbaycanın dünya dövlətləri, gücmərkəzləri ilə münasibətlərinin təməlində məhz üstün geosiyasi, geoiqtisadi coğrafi reallıqlar dayanır ki, bu da müvafiq olaraq ölkənin strateji maraqlarının yüksək səviyyədətəmin olunmasında aparıcı rol oynayır.

Məlumdur ki, TRASEKA layihəsinin əsastəşəbbüskarlarından biri Ümummilli Lider Heydər Əliyevolmuşdur. Məhz Onun təşəbbüsü ilə 1998-ci il sentyabrın 7-8-də Bakı şəhərində 9 ölkənin (Azərbaycan, Türkiyə, Gürcüstan, Ukrayna, Moldova, Rumıniya, Bolqarıstan, Özbəkistan, Qırğızıstan) dövlət başçılarının, 13 beynəlxalq təşkilatın 32 dövlətin nümayəndə heyətlərinin iştirakı ilə tarixi İpəkYolunun bərpasına həsr olunmuş beynəlxalq konfranskeçirilmiş yekunda Avropa İttifaqının TRASEKA proqramıəsasındaAvropa-Qafqaz-Asiya dəhlizinin inkişafı üzrəbeynəlxalq nəqliyyat haqqında Bakı Bəyannaməsi Çoxtərəfli Saziş” imzalanmış, TRASEKA-nın Daimi Katibliyinin Bakı şəhərində yerləşdirilməsi qərara alınmışdır. Həmin dövrdə bəzi regional beynəlxalq dairələrin əsassızqısqanclığına baxmayaraq, TRASEKA layihəsinin qədim İpəkYolu üzərində yenidən qurularaq əksər region ölkələri üçün çox böyük əhəmiyyət kəsb etməsi sübuta yetirilmişdir. Bu layihənin cəlbediciliyi, ilk növbədə, onunla ölçülürdü ki, o, eyni zamanda, Rusiyanın, Mərkəzi Asiya ölkələrininTürkmənistan, Qazaxıstan, Özbəkistan, Qırğızıstan Tacikistanın, həmçinin Əfqanıstanın daha əlverişli dəhlizvasitəsilə Avropa dünya bazarlarına, o cümlədən geriyəçıxışını asanlaşdırırdı, onların ticarət əlaqələrinin, iqtisadiyyatlarının inkişafına, dünya iqtisadiyyatı iləinteqrasiyasına mühüm şərait yaradırdı.

təhlükəsizlik sahəsində hamılıqla beynəlxalq hüquqnormalarına əməl etmək s. İbarətdir.

Azərbaycan “Şimal-Cənubnəqliyyat dəhlizinin xüsusiəhəmiyyətini nəzərə alaraq, son dövrdə İran Rusiyaistiqamətində yeni kommunikasiyaların yaradılmasına xeyliinvestisiya yatırmışdır ki, bu da ölkənin beynəlxalq aləmdəkietibarlı tərəfdaş imicini gücləndirmişdir. Bundan əvvəl, ölkəmizin liderliyi ilə BTQ-nin Bakı Beynəlxalq DənizTicarət Limanının tikilib istifadəyə verilməsi, bu məkandaazad iqtisadi zonanın yaradılması, Azərbaycanı bir tərəfdənMərkəzi Asiyanı Qərblə (Türkiyə Avropa İttifaqı), digərtərəfdən Cənubi Asiyanı (İran Hindistan) Şimallabirləşdirən nəqliyyat qovşağının mərkəzinə çevirmişdir. Hazırda beynəlxalq siyasi arenada baş verən gərginliklər“Şimal-Cənublayihəsinin reallaşması işini bir qədərgecikdirsə , bu problemin Azərbaycanla bağlı olmadığı aydındır. Azərbaycan Respublikası öz öhdəsinə düşən bütün infrastruktur layihələrini uğurla həyata keçirmiş istismara qəbul etmişdir.

Zərinə HümbətovaAzərbaycan Dövlət PedaqojiUniversiteti, YAP üzvü, Nəsimi rayon gənci