Azərbaycan və Türkiyə Prezidentləri İlham Əliyevlə RəcəbTayyib Ərdoğanın 2021-ci il iyunun 15-də imzaladıqları“Şuşa Bəyannaməsi”nin üç ili tamam olur. “ŞuşaBəyannaməsi” iki ölkə arasında tarix boyu süzgəcdən vəsınaqdan keçmiş, ortaq strateji maraqlara malik hərbi-siyasi və təhlükəsizlik müqaviləsidir. Beynəlxalq hüquqaistinad olunmuş tarixi müqavilə Qars müqaviləsi iləmüqayisə edilsə də, burada üçüncü tərəfin iştiraketməməsi, qardaş ölkələrin bir-birinin ərazi bütövlüyü vəsuverenliyinə, təhlükəsizliyinə təminat vermələribaxımından daha üst səviyyəli sənəd olaraq şərəftariximizə düşmüş oldu. “Şuşa Bəyannaməsi”ninimzalanmasından və ratifikasiyasından sonra Azərbaycan-Türkiyə münasibətləri mənəvi məsələdən hüquqimüstəviyə keçdi.
Dünyada baş verən proseslər sübuta yetirdi ki, stratejimünasibətlərin Azərbaycan-Türkiyə səviyyəsinəçatdırılması üçün ortaq dil, mədəniyyət və tarix kimi amilləryetərli deyil. Belə məsələlərdə milli iradəni olduğu kimi, dəqiqliklə, həm tarixi prosesləri düzgün təhlil edərək, həmdə perspeltivləri doğru dəyərləndirərək ifadə etmək, qarşılıqlı etimadlı münasibətləri inkişaf etdirmək mühüməhəmiyyət kəsb edir.
Qardaş Tükiyənin Azərbaycana açıq və birmənalı dəstəyi, ortaq hədəflərimizin birliyi, maraqlarımızın uzun və bəlkədə yüzillər davam edəcək bir zaman kəsiyi üçünuzlaşdırılması aspektindən “Şuşa Bəyannaməsi”nin tayı-bərabəri yoxdur. Çünki bu sənəd əhatəli və qarşılıqlımünasibətlərin bütün spektrini özündə əks etdirənsənədddir. Şuşa Bəyannaməsi”ndə beynəlxalq müstəvidəbirgə fəaliyyət və əməkdaşlıq, siyasi, iqtisadi, mədəni, humanitar və digər sahələrdə əlaqələrin inkişafı, xüsusilədə hər iki ölkənin milli və birgə təhlükəsizliyi ilə əlaqədarçox vacib məsələlər əks olunub. Ən əsası, bəyannaməmüstəqillik, suverenlik, ərazi bütövlüyü, beynəlxalqsəviyyədə tanınmış sərhədlərin toxunulmazlığı, dövlətlərindaxili işlərinə qarışmamaq prinsiplərini rəhbər tutan, millimaraq və mənafeləri müdafiə və təmin etməyə yönəlmişmüstəqil xarici siyasət həyata keçirən hər iki ölkətərəfindən müttəfiqlik münasibətlərinin qurulmasının siyasivə hüquqi mexanizmlərini müəyyənləşdirmək baxımındanmühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Şuşa Bəyannaməsi həm də çoxşaxəli müttəfiqliyinrəmzidir. Bəyannamə sayəsində Türkiyə və Azərbaycanmünasibətləri rəsmən müttəfiqlik zirvəsinə ucaldı. Ölkələrimiz arasındakı müttəfiqlik əlaqələri siyasət, beynəlxalq müstəvidə birgə əməkdaşlıq, iqtisadiyyat, enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat, mədəniyyət, təhsil, orduquruculuğu və digər strateji sahələri
əhatə edir. Bəyannamə bölgədə inteqrasiya proseslərinidə stimullaşdırır və əhatəli sülhə yol açır.
Şuşa Bəyannaməsini strateji müttəfiqliyin “Türk modeli” adlandıraraq:“Bəyannamədə strateji əhəmiyyətli hərbiəməkdaşlığın ölkələr arasında müdafiə sahəsindəəməkdaşlıq və qarşılıqlı hərbi yardım məsələlərinin əksolunması tarixi nailiyyətdir. Ölkələr bundan sonra da bir-birinin təhlükəsizliyini təmin edəcək. Müdafiə sənayesisahəsində əlaqələrin inkişafı ölkələrin hərbi qüdrətiniartıracaq.
Eltun Süleymanov,
Nəsimi RİH–nin yanında İctimai Şuranın sədr müavini
