Dayanıqlı inkişaf planı çərçivəsində Türkiyənin BirləşmişMillətlər Təşkilatının (BMT) Baş Assambleyasında irəli sürdüyü“Sıfır Tullantı” qətnaməsinin qəbul edilməsi beynəlxalqictimaiyyəti 30 Mart Beynəlxalq Sıfır Tullantı Gününü ikinci dəfəqeyd etməyə sövq edib. Bu məsələyə diqqət cəlb edərək, hər il keçirilən “30 Mart Beynəlxalq Sıfır Tullantı Günü” davamlıinkişaf prinsipləri ilə idarə olunan tullantıların emalı vasitəsiləgələcək nəsillərə təmiz və yaşamaq üçün əlverişli planet mirasqoymasının kollektiv səyini təmsil edir.
Türkiyənin təşəbbüsləri haqqında beynəlxalq məlumatlılığı artıranSıfır Tullantı Hərəkatı bütün bu təşəbbüslərlə israfın qarşısınınalınmasını, ətraf mühitə zərərli tullantıların miqdarınınazaldılmasını, təkrar emal dərəcələrinin artırılmasını, iqtisadiqənaətin təmin edilməsini, təbii resurslardan səmərəli istifadəedilməsini və davamlı inkişafı dəstəkləməyi təklif edir.
Tullantısız və Minimum Tullantısız Türk Mətbəxi
Tullantısız mətbəx tullantısız həyat tərzinin mühüm tərkibhissəsidir. Mətbəxdə hər gün daha az tullantı yarandıqca, tullantısız cəmiyyət və nəticədə daha yaxşı bir dünya mümkünolur. Davamlı qida və gələcək üçün əsas olan sıfır tullantırestoranlarının iş prinsipini başa düşmək həm ekoloji, həm dəmədəni səviyyədə dayanıqlı qastronomiya olan türk mətbəxininkritik elementidir.
Türkiyənin münbit coğrafiyası və Anadolunun zəngin mədəni irsiilə qidalanan qədim türk kulinariya ənənələri hər nemətdən istifadəetməsiylə yanaşı heç bir israfa yol vermir. Əsrlər boyu davam edənprosesləri yerli inqrediyentlər və orijinal reseptlərlə birləşdirəntürk mətbəxi uzun müddətdir ki, təbii tullantıların azaldılması iləxarakterizə olunur. Türk mətbəxində yeməklərin qalıqları yeni yeməklərə çevrilir. Məsələn, tərəvəz qabığı salatlarda və ya təkbaşına istifadə olunur, meyvə qabıqlarından isə mürəbbələrhazırlanır. Eynilə, bayat çörək müxtəlif yeməklər və desertlərdə, düyü isə şorba və ya düyü pudingi desertlərində təkrar istifadəolunur. Bu sayədə türk mətbəxi tullantısız kulinariya təcrübəsitəqdim edir. Ətraf mühit və sosial məsuliyyətləri nəzərə alan və qida qaynaqlarından daha yaxşı istifadə edən həyat tərzini təşviqetməklə davamlı gələcəyə töhfə verir.
Türkiyənin Davamlı Turizm Proqramı və Turizmdə Davamlı Dönüşüm
30 Mart Beynəlxalq Sıfır Tullantı Günü ilə qlobal şüurunartırılmasına dəstək olan Türkiyə, son illərdə turizm sektorununhərtərəfli davamlı transformasiyasına da start verib. 2022-ci ildəTürkiyə, davamlı səyahət və turizm üçün qlobal standartlarımüəyyən edən və idarə edən və Davamlı Turizm Proqramınauyğunlaşmanı asanlaşdıran nümunəvi yol xəritəsi olan QlobalDavamlı Turizm Şurası (GSTC) ilə hökumət sazişi imzalayan ilk ölkə olub. Proqram turizm ekosistemi boyunca davamlılıqprinsiplərini birləşdirmək üçün tur operatorları və istiqamətləriəhatə edir. Türkiyədəki bütün obyektlərin 2030-cu ilə qədərDavamlı Turizm Sertifikatı alması məqsədi ilə 25 mart 2024-cü il tarixində Türkiyədə sənədləşdirilmiş – sertifikatlı yerləşdirməobyektlərinin ümumi sayı 871 sertifikatlı olmaqla bütünlükdə 17min 393-ə çatmışdır. Tullantıların idarə edilməsi (azaldılması, ayrılması, təkrar istifadəsi və təkrar emalı), Türkiyənin DavamlıTurizm Proqramının tələbi və ətraf mühiti qorumaq üçün SıfırTullantı Hərəkatının şərtidir. Nəticədə, hüquqi tənzimləmələrləhəyata keçirilən Davamlı Turizm Proqramı Türkiyənin sıfır tullantısəylərini gücləndirir və davamlı şəhərlər turizm üçün vacib roloynayır.
Yaşıl ekosistemi ilə təbiət möcüzəsi olan Türkiyə mavi sularınıtəsdiqləmək üçün uzun müddətdir ətraf mühit etiketlərindənistifadə edir. 551 Mavi Bayraqlı çimərliyi ilə Türkiyə dünyanın ənkritik ətraf mühit etiketlərindən biri olan Mavi Bayraq proqramıçərçivəsində dünyanın bütün ölkələri arasında üçüncü ən çox Mavi Bayraqlı çimərliklərə malik ölkəsidir. Bundan əlavə, Türkiyə son illərdə mədəni davamlılıq sahəsində əhəmiyyətli addımlar ataraq, 21 UNESCO-nun Ümumdünya İrs Saytı və 30 UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs elementi ilə dünyanın ikinci ölkəsi olub. Arxeoloji araşdırmalar səbəbiylə tarixi bir çevrilmə keçirənTürkiyə, 2023-cü ildə 720 qazıntı planı ilə bu rəqəmi 2024-cü ildə750, 2026-cı ildə isə 800-ə çatdırmaq niyyətindədir.
