2019-cu ildə hələ ABŞ prezidenti olarkən Donald Tramp Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə (MKİ) Çində ictimai rəyi Si Cinpin hökumətinə qarşı yönəltmək üçün gizli əməliyyat keçirməyə icazə verib.
Bu barədə Reuters əməliyyatın təfərrüatları ilə tanış olan keçmiş ABŞ rəsmilərinə istinadən xəbər verir.
2019-cu ildə hələ ABŞ prezidenti olarkən Donald Tramp Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə (MKİ) Çində ictimai rəyi Si Cinpin hökumətinə qarşı yönəltmək üçün gizli əməliyyat keçirməyə icazə verib, Reuters təfərrüatlarla tanış olan keçmiş amerikalı rəsmilərə istinadən xəbər verir.
Nəşrin məlumatına görə, MKİ Çin sosial şəbəkələrində saxta hesablar yaradan və orada Çin hakimiyyətinin hərəkətləri barədə böhtan xarakterli məlumatlar yayan kiçik əməliyyatçılar qrupunu toplayıb. Agentlər Çin Kommunist Partiyasının üzvlərinin “xarici yolla əldə edilmiş pulları xaricdə gizlətdiklərini” iddia edən yazılar yazıb və Çinin “Bir Kəmər və Yol” infrastruktur təşəbbüsünü israfçı və korrupsiya adlandırıblar.
Agentliyin informasiya təxribatının təfərrüatları ilə tanış olan həmsöhbətləri bildiriblər ki, bu yolla Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi Çin rəhbərliyinin sıralarında “paranoyanı qızışdırmağa” və onu ÇXR hökuməti haqqında rüsvayedici məlumatların yayılmasına “kabusların ardınca getməyə” böyük vəsait xərcləməyə məcbur etmək istəyib.
Əməliyyatın səbəbi, qeyd edildiyi kimi, Vaşinqtonun Çinin dünyada artan təsirindən narahatlığı, habelə kəşfiyyat məlumatlarına görə, Pekinin rüşvət və təhdidlər yolu ilə guya geosiyasi mübahisələrdə inkişaf etməkdə olan ölkələrin dəstəyini almağa çalışdığı, həm də səpməyə çalışdığı barədə məlumatlar var.
Agentlik mənbələri həmçinin bildiriblər ki, MKİ agentləri ictimaiyyəti Çin hökumətinə və ondan kənarda – Pekin və Vaşinqtonun nüfuz uğrunda mübarizə apardığı Cənub-Şərqi Asiya, Afrika və Cənubi Sakit okeandakı ada dövlətlərinə qarşı yönəltməyə çalışır. Amerika kəşfiyyat xidməti həmçinin xarici mediaya ÇXR hakimiyyətini mənfi tərəfdən göstərən kəşfiyyat məlumatlarını sızdırıb.
Keçmiş Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin analitiki Paul Heer Reuters agentliyinə bildirib ki, Amerika kəşfiyyatının bu cür hərəkətləri əks nəticəyə gətirib çıxara bilər: Pekin inkişaf etməkdə olan ölkələrdə ABŞ-a inamsızlığı artırmaq üçün belə bir proqramın mövcudluğuna dair sübutlardan istifadə edə bilər. Cons Hopkins Universitetinin professoru Tomas Rid xəbərdarlıq edib ki, Amerikanın Çində ictimai rəyə təsir etmək əməliyyatları yerli dissidentləri, müxalifətçiləri və müstəqil jurnalistləri risk altında qoyur və onlar Amerika kəşfiyyat agentlikləri ilə əməkdaşlıqda saxta ittiham oluna bilər.
Reuters qarayaxma əməliyyatının Co Bayden administrasiyası altında davam edib-etmədiyini müəyyən edə bilməyib. MKİ və Ağ Evin Milli Təhlükəsizlik Şurasının rəsmiləri şərh verməkdən imtina ediblər. Bununla belə, Amerika kəşfiyyat xidmətlərinin tarixi üzrə ixtisaslaşan iki ekspert agentliyə izah edib ki, belə gizli əməliyyatların aparılmasına dair əmrlər çox vaxt sonrakı administrasiyalar dövründə də qüvvədə qalır.
Əvvəllər bildirilirdi ki, 2010-2012-ci illərdə Çin 20-yə yaxın MKİ agentini ifşa edib. ABŞ hökuməti bu məlumatları rəsmi olaraq təsdiqləməyib. The Wall Street Journal 2023-cü ilin dekabrında yazmışdı ki, on ildən çox vaxt keçməsinə baxmayaraq, ABŞ kəşfiyyatı hələ də ÇXR-dəki daxili siyasi prosesləri çox məhdud şəkildə başa düşür və hələ də yeni agentlər cəlb etməyə çalışır. Nəşr qeyd edir ki, yerlərdə kəşfiyyatçıların olmaması səbəbindən, xüsusən də ABŞ hökumətinin Çin rəhbərliyinin Tayvanla bağlı real niyyətləri barədə məlumatı yoxdur. Yanvarın sonunda Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin direktoru Uilyam Börns etiraf etdi ki, ABŞ Çin və Rusiyaya görə dünyada “danılmaz üstünlüyünü” itirib. Onun sözlərinə görə, Amerika kəşfiyyatının işi “düşmənlərə bizi çaşdırmaq, bizdən yayınmaq və bizə casusluq etmək üçün güclü yeni alətlər verən” yeni texnologiyaların ortaya çıxması ilə xüsusilə çətinləşir.
Mənbə: mail.ru
Aynur Camal
