NASA-nın 46 yaşlı Voyager 1 kosmik gəmisində kompüter nasazlığı yaranıb və nəticədə Yerdəki missiya komandası ilə əlaqə kəsilib.
Kosmik gəmi ilə əlaqə ilk dəfə bu ayın əvvəlində, NASA mühəndislərinin nasazlığın nədən qaynaqlandığını öyrənmək üçün aylar sərf etdikdən sonra qurulub.
Əvvəlcə beş il davam etmək üçün nəzərdə tutulmuş Voyager 1 və 2 zondları tarixdə ən uzun işləyən iki kosmik gəmidir.
Onların müstəsna dərəcədə uzun ömür sürməsi o deməkdir ki, hər iki kosmik gəmi onilliklər əvvəl Yupiter, Saturn, Uran və Neptun ətrafında uçmaq kimi ilkin məqsədlərinə çatdıqdan sonra Günəş sistemimiz və ondan sonrakı dövrlər haqqında əlavə məlumat verir.
Lakin hər iki prob yaşlandıqca çətinliklərlə üzləşdi.
Missiya komandası ilk dəfə 14 noyabr 2023-cü ildə, uçuş məlumatları sisteminin telemetriya modulyasiya bölməsi təkrar kod nümunəsi göndərməyə başlayanda Voyager 1 ilə əlaqə problemindən xəbərdar oldu.
Voyager 1-in uçuş məlumatları sistemi kosmik gəmidən elmi məlumatları toplayır və onu avtomobilin cari sağlamlığını əks etdirən mühəndislik məlumatları ilə birləşdirir. Yerdəki missiya nəzarəti bu məlumatları ikili kodda və ya birlər və sıfırlar sətirində qəbul edir.
Lakin noyabr ayından etibarən Voyager 1-in uçuş məlumat sistemi bir döngədə ilişib qalıb.
Kosmik gəmi hələ də missiya komandasından ötürülən əmrləri qəbul edə və yerinə yetirə bildi, lakin telekommunikasiya bölməsindəki problem Voyager 1-in Yerə heç bir elm və mühəndislik məlumatı ötürməməsi demək idi.
Problem aşkar edildikdən sonra missiya komandası kompüter sistemini yenidən işə salmaq və problemin mənbəyini tapmaq üçün əmrlər göndərməyə çalışıb.
Komanda uçuş məlumat sistemini müxtəlif proqram təminatı dəstlərini işə salmaq üçün martın 1-də Voyager 1-ə “düşmə” adlı komanda göndərdi.
Martın 3-də komanda uçuş məlumatları sisteminin bir hissəsində fəaliyyətin digər zədələnmiş məlumatlardan fərqləndiyini fərq etdi.
Vasitədən gələn siqnal Voyager komandasının öyrəşdiyi formatda olmasa da, NASA mühəndisi siqnalı deşifrə edə bilib.
NASA-nın paylaşdığı yeniləməyə görə, deşifrə edilmiş siqnal aylardır əlçatmaz olan bütün uçuş məlumat sisteminin yaddaşını ehtiva edir.
Voyager 1 o qədər uzaqdadır ki, Yerdən göndərilən əmrlərin kosmik gəmiyə çatması 22,5 saat çəkir. Bundan əlavə, komanda cavab almaq üçün 45 saat gözləməlidir.
Hazırda komanda martın 7-də deşifrə prosesinə başladıqdan 3 gün sonra kodu həll edib və hazırda Voyager 1-in yaddaşı yoxlanılır.
Kosmik agentliyin fikrincə, potensial həllin layihələndirilməsi və bu məlumatdan onu işə salmaq üçün istifadə etmək vaxt aparacaq.
Mənbə: Ntv.Tr
Aynur Camal
