Cənubi Danimarka Universitetində aparılan bir araşdırmada balinaların qırtlaqdakı quruluşlar sayəsində su altında səslər çıxardıqları müşahidə edilmişdir.
Cənubi Danimarka Universitetində prof. Coen Elemans tərəfindən aparılan araşdırmada balinaların su altında çıxardıqları səsləri necə çıxardıqları, bu səslərin nə məqsədlə çıxarıldığı, insanların çıxardığı ‘səs’in balinalara necə təsir etdiyi müəyyən edilmişdir.
Universitet tərəfindən paylaşılan məqalədə, “Mavi, boz və donqar balinalar kimi ikonik balinalar yaşadıqları geniş dəniz mühitində ünsiyyət üçün səsdən asılıdır. İndi tədqiqatçılar ilk dəfə olaraq balina balinalarının müxtəlif sualtı mahnıları oxumaq üçün qırtlaqlarında yeni strukturlar inkişaf etdirdiklərini aşkar ediblər. “Tədqiqat göstərir ki, balina balinalarının qırtlaqlarında aşağı tezlikli səsləri təmin edən strukturlar inkişaf etdiriblər”.
Məqalədə insanların çıxardığı səs-küyün balinalara necə təsir etdiyi də diqqətə çatdırılıb. “Təcrübələri və modelləri birləşdirən tədqiqatçılar, balina balinalarının fizioloji olaraq insanların yaratdığı səs-küydən qaça bilmədiklərinə dair ilk sübutları təqdim edirlər, çünki səs-küy onların səslərini maskalayır və beləliklə, onların ünsiyyət dairəsini məhdudlaşdırır”, – məqalədə deyilir. Araşdırmanı aparan prof. “Təəssüf ki, bizim nəzərdə tutduğumuz 100 metrlik tezlik diapazonu və maksimum kommunikasiya dərinliyi, gəmi hərəkətinin səbəb olduğu dominant tezlik diapazonu və antropogen səs-küyün dərinliyi ilə tamamilə üst-üstə düşür” Elemans deyib.
Məqalədə balinaların dəniz ekosistemində çox əhəmiyyətli bir yerə sahib olduğu vurğulanaraq, insanların çıxardığı səs-küy üçün tənzimləmələrin lazım olduğuna diqqət çəkilib.
Bu gün dəniz nəqliyyatının keçmişə nisbətən daha da artdığını ifadə edən Elemans, “Yetmişinci illərlə müqayisədə indi okeanlarımız gəmi xətləri, qazma işləri və seysmik silahların yaratdığı insan səsi ilə daha da doludur. Bu balinalar ünsiyyət üçün səsdən asılı olduqları üçün insanların yaratdığı səs-küy onlara maneələr yaradır. Buna görə də, ciddi qaydalara ehtiyacımız var”.
Mənbə: hurriyyət.tr
Aynur Camal
