2000-ci illərin əvvəllərində mütəxəssislər Keniyanın şimalında yaşayan unikal Ariaal qəbiləsinin genetikasını öyrəndilər. Ənənəvi olaraq tayfa köçəri idi, lakin zaman keçdikcə insanlar bir yerdə məskunlaşaraq müasir əkinçilik üsullarından istifadə etməyə başladılar. Sonra köçəri çoban kimi yaşamağa davam edənlər oldu. Pensilvaniya Universitetinin (ABŞ) alimləri bu suala cavab vermək üçün unikal kompüter oyunu hazırlayıblar. New Atlas redaktorlarının fikrincə, iştirakçılar səkkiz dəqiqə ərzində bir koldan mümkün qədər çox giləmeyvə toplamalı olublar və siçan kursorunu onun üzərinə aparıblar.
Alimlər bu iki qrupun genetikasını və sağlamlıq vəziyyətini müqayisə etdilər və müəyyən etdilər ki, eyni yaşayış yerinə öyrəşmiş DEHB (diqqət çatışmazlığı hiperaktivliyi pozuqluğu) olan bütün Ariaal uşaqların sağlamlıqları zəifdir və diqqətsiz davranışlar var.
Ancaq köçəri həyat tərzi sürən bir uşaqda sindrom mövcud olsaydı, o, gücü və daha yaxşı qidalanması ilə fərqlənərdi. Müasir dünyadakı insanlarda DEHB diqqətsizlik, yüksək diqqət dağınıqlığı, həddindən artıq fiziki fəaliyyət və impulsivlik ilə xarakterizə olunur.
Mütəxəssislər belə qənaətə gəliblər ki, ola bilsin ki, DEHB ilə əlaqəli gendə olan mutasiya uşaqlara mal-qaralarını basqınçılardan daha effektiv qorumağa və ya qida və su mənbələri tapmağa kömək edib. Sonra sual yarandı: diqqət çatışmazlığı hiperaktivlik pozğunluğu qəbilə üçün müəyyən dərəcədə faydalı ola bilərmi? Oyunçular hər dəfə eyni koldan yemək yığdıqda məhsulu bir qədər azaldı və başqa əkinə keçəndə vaxt cəzası aldılar.
Təcrübədə təxminən 450 nəfər iştirak edib və DEHB üçün yoxlanılıb. Oyun zamanı məlum oldu ki, sindromu daha qabarıq olanlar bir koldan digərinə keçirlər. Ancaq eyni zamanda, qalanlardan daha çox meyvə topladılar.
Tədqiqatçılar vurğuladılar ki, tapıntılar DEHB-nin xəstəlik deyil, təkamül üstünlüyü olduğuna dair qəti bir fikir hələki yoxdur. Onlar müasir dünyada insanların kiçik bir hissəsinin sindroma xas olan xüsusiyyətlərə çox cüzi sahib olublar.
Mənbə: mail.ru
Aynur Camal
