ABŞ-ın Alabama ştatının Ali Məhkəməsi dondurulmuş embrionların “uşaq” hesab edilməsi və onları təsadüfən məhv edən şəxsin məsuliyyət daşıya biləcəyi barədə qərar çıxarıb.
BBC-nin məlumatına görə, Alabama Ali Məhkəməsinin bu qərarı əyalətdəki bir çox klinikanın “İn vitro gübrələmə (IVF)” kimi tanınan in vitro mayalanma müalicəsini dayandırmasına səbəb olub.
Tibb mütəxəssisləri və məhsuldarlıq müalicəsini müdafiə edən qruplar, qərarın Alabama və digər ştatlarda in vitro gübrələmə müalicəsi üçün mənfi nəticələrə səbəb ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq etdilər. Bəzi anti-abort qrupları, sözügedən embrionların daha çox qanuni olaraq qorunması lazım olduğunu müdafiə etdilər.
Məhkəmə qərarında IVF-yə hər hansı qadağa və məhdudiyyət qoyulmasa da, rüşeym “uşaq” hesab edildiyi üçün klinikaların embrionlardan istifadə və saxlama üsulları ilə bağlı mütəxəssislər arasında çaşqınlıq olduğu bildirilib.
Alabama Reproduktiv Hüquqlar Mərkəzinin siyasət direktoru Elisabeth Smith, “Bütün IVF embrionlarından istifadə edilmir və onlar mümkün deyil” deyib.
Alabama Tibb Assosiasiyası verdiyi açıqlamada, “Bu qərar bütün Alabamiyalılara təsir edir və çox güman ki, daha az körpə, yəni uşaqlar, nəvələr və əmilər, qızlar və ya oğullar ilə nəticələnəcək, çünki məhsuldarlıq imkanları ailə qurmaq istəyənlər üçün məhdudlaşır”. O bildirib: ABŞ administrasiyası bu qərara qarşı çıxır
ABŞ administrasiyası Alabama qərarını “Ali Məhkəmənin Roe v. Wade ilə bağlı hüquq normalarını dəyişdirdiyi və siyasətçilərin ailələrin verə biləcəyi ən şəxsi qərarlardan bəzilərini diktə etməsinə yol açdığı zaman gözlədiyimiz xaos növü” kimi təsvir edib.
Alabama Ali Məhkəməsinin qərarı yalnız ştat daxilində keçərli olsa da, ekspertlər dondurulmuş embrionların “uşaq” və ya “insan” kimi qiymətləndirilməsi ilə bağlı digər ştatlarda hüquqi təşəbbüslərin və ya məhkəmə iddialarının ola biləcəyini vurğulayırlar.
Hadisə necə inkişaf etdi?
Qərar 2020-ci ildə embrionları təsadüfən bir fertillik klinikasında itirilən üç cütlüyün məhkəmə iddiası nəticəsində verilib.
İddiaya görə, bir xəstə embrionların saxlandığı yerə daxil olub, onları götürüb və təsadüfən yerə salıb. Düşmüş embrionlar itdi.
Cütlüklər əyalətin “Azyaşlının Nahaq Ölümü Aktı”na əsaslanaraq Reproduktiv Tibb Mərkəzi və Səyyar İnfarkt Dərnəyinə qarşı iddia qaldırıblar.
Bu qanun ana bətnində olan dölləri əhatə edir, lakin IVF vasitəsilə əldə edilən embrionları əhatə etmir.
Aşağı məhkəmə, embrionların insan və ya uşaq ola bilməyəcəyinə qərar verdi və qanunsuz ölüm iddiasını dayandırdı.
Cütlük qərardan apellyasiya şikayəti verib.
ABŞ Ali Məhkəməsi 2022-ci ildə aborta qarşı qərar çıxarıb
ABŞ Ali Məhkəməsi 24 iyun 2022-ci ildə abort hüququnu bütün ölkə üzrə ləğv edərək, dövlətlərin bu mövzuda öz qanunlarını qəbul etmələri üçün qapı açdı.
Qərardan sonra demokratların qanunverici orqanda çoxluğa sahib olduğu ştatlarda abort qanuni olaraq qalmağa davam etdi, Respublikaçı ştatlarda isə qadağan edildi.
Alabamada isə hamiləliyin bütün mərhələlərində abort tamamilə qadağandır.
Mənbə: TrtHaber
Aynur Camal
