O qidaların toxumlarında siyanür var!
Ərzincanda mədəndə baş verən fəlakətdən sonra ən çox maraq doğuran mövzulardan biri də siyanür olub. Vətəndaşları narahat edən sianidlə bağlı ekspertlər açıqlamalar verib. Bəzi qidaların toxumlarında olan siyanür əslində dünyanın ən güclü zəhəridir. Sianidlə bağlı bilinməyən faktlar…
Ərzincanda baş verən sürüşmə nəticəsində narahatlıq yaradan məsələlərdən biri də siyanidin qızılın torpaq və suya qarışması ilə çıxarılması ehtimalı olub. Mütəxəssislər bu ehtimaldan narahat olan vətəndaşlara açıqlama verib. Qidalanma və funksional tibb mütəxəssisi Dr. Ahmet Aydınalp hansı qidaların tərkibində siyanür olduğunu deyib. Digər tərəfdən Aydın siyanürdən qorunmağın yollarından danışıb və bunu sosial şəbəkədə paylaşıb. O, yazısına diqqəti cəlb edən siyanür başlıqlarını daxil edib.
Bu qidaların tərkibində siyanür var!
Təbiətdə siyanür albalı, badam, ərik, şaftalı və gavalı toxumları, lobya, kartof, turp, kələm, şalgam, brokoli və qarğıdalı kimi qidaların toxumlarında olur. Buna görə də bu qidaların toxumları istehlak edilməməlidir.
Toxumun tərkibindəki siyanidin yüzdə 40-ı qida tərkibində də var. Bu birləşmə müəyyən miqdarda istehlak edildikdə insan sağlamlığına zərər vermir, lakin yüksək miqdarda istehlak edildikdə ciddi ziyana səbəb olur. Orqanizmdə siyanidin miqdarı artdıqca qaraciyərdə olan fermentlər deformasiyaya uğrayır. Aydınalp sosial media hesabındakı paylaşımında siyanidin qısa müddətdə yüksək mənfi təsir göstərmədiyini, lakin uzun müddətdə siyanidin tədricən bədənə zərər verdiyini vurğuladı.
BƏS SİANİD BƏDƏNDƏN NECƏ ÇIXIR?
Sitrus meyvələri bədəndən siyanidin çıxarılması üçün çox vacibdir. Çünki yüksək miqdarda C və D vitaminləri orqanizmi ümumilikdə təmizləyir. Portağal, naringi, kivi kimi qidalar gündə üç dəfə, yəni səhər, günorta və axşam hər birində bir dəfə istehlak edilməlidir, çünki bu qidalar orqanizmdə artan sianid maddələrini təmizləyir. Ayrıca mütəxəssis həkim Aydın bol su istehlak edilməsi lazım olduğunu vurğulayıb.
Bunun siyanidin ciddi zəhərlənməyə səbəb olmasının qarşısını almaq üçün əhəmiyyətli bir detal olduğunu vurğulayan Aydınalp, zəhərlənmənin çox sürətli reaksiyaya səbəb olduğunu ifadə edib.
“Sianid bəşər tarixində ən güclü zəhərlərdən biridir. Onun mədənçilikdə istifadəsi 1800-cü illərə təsadüf edir. Qızılı ayırmaq üçün istifadə olunur. Bununla belə, ətraf mühitə və insan sağlamlığına ciddi fəsadlar törədə bilər. Əslində sianid birləşmələri bəzi meyvələrin və bəzi tərəvəzlərin toxumlarında, lakin az miqdarda olur. Qısa müddətdə yüksək məruz qalma ölümcül olsa da, uzun müddətdə orta səviyyədən yuxarı məruz qalma orqan səviyyəsində də zərər verə bilər.(20-40) ppm/gün) Sianiddən qorunmaq üçün ilk növbədə onun təsirini azaltmalıyıq (siqaretin azaldılması, peşənin dəyişdirilməsi və s.) Digər vacib məqam isə uzun müddətli məruz qalmadır.
Rodanaz fermentinin aktivliyini artırmaq vacibdir və qaraciyərin 2-ci faza ferment sistemlərində sulfatlaşmanı artırmaq üçün sarımsaq və soğan kimi kükürd komponentlərini istehlak edilməlidir. Həmçinin metionin və sisteinlə zəngin qidalar, bol zülal istehlak etməliyik.
“Qlutatyon sintezini dəstəkləyir. Bu mexanizmi artırıb stimullaşdırmaqla uzun müddətli sianid zəhərlənməsindən qoruyur. Vitamin B12 bu sıçrayışda və detoksifikasiyada çox vacibdir. Sianid necə utilizasiya olunur? Sualın cavabı belədir; Kükürd, mitoxondriyada olan rodanaz fermentinin köməyi ilə sianidlə birləşir və suda həll olunan və bədəndən xaric olan tiosianata çevrilir”.
Mənbə: TGRT
Aynur Camal
