Ekspertin fikrincə, qida sənayesində biotexnologiya keyfiyyət və təhlükəsizliyin yüksəldilməsi, saxlama müddətinin artırılması və hətta yeni növ qida məhsullarının yaradılması üçün istifadə olunan metod və texnikalar məcmusudur.
Geni dəyişdirilmiş məhsullar haqqında əsas miflər aradan qaldırıldı
Qidalanmada ən çox müzakirə olunan mövzulardan biri hələ də geni dəyişdirilmiş qidaların (GMO) zərəridir. “Soyuzcomponent” şirkətinin rəhbəri Svetlana Balasanyan “Gazeta.Ru”ya əslində belə nişanı olan məhsulların nə olduğunu deyib.
Ən çox yayılmış texnologiyalar genetik modifikasiya, fermentasiya, mikroorqanizmlərin istifadəsi, həmçinin qida məhsullarının qorunması və emalının müxtəlif üsullarıdır. Məsələn, maya və ya bakteriya ilə fermentasiya yolu ilə süddən qatıq və pendir əmələ gəlir” deyə izah etdi.
Biotexnologiyanın ən çox danışılan sahələrindən biri geni dəyişdirilmiş orqanizmlər və ya GMO-lardır.
“Bu, genetik mühəndisliyi ilə DNT-lərinin dəyişdirildiyi məhsulların adıdır. Bu proses genetik kodun redaktəsinə bənzəyir: elm adamları bir orqanizmdə arzu olunan xüsusiyyətləri seçir, onları kopyalayır və digərinin DNT-sinə daxil edir. Nəticə arzu olunan xüsusiyyətlərə malik yeni bir orqanizmdir. Məsələn, bitkinin xəstəliklərə və zərərvericilərə qarşı daha davamlı olması və ya qida dəyərini artırmaq üçün onun genlərində dəyişiklik etmək olar”, – deyə ekspert əlavə edib.
GMO-ların guya allergiyaya səbəb olması da mifdir.
“Əslində, transgen məhsullar rəflərə düşməzdən əvvəl tədqiqat mərhələsində allergenlik və təhlükəsizlik baxımından ciddi sınaqlardan keçirilir. Son onilliklər ərzində aparılan elmi araşdırmalar bu cür məhsulların istehlakı ilə bağlı heç bir allergiya halını aşkar etməyib. Bundan əlavə, elm adamları qidada allergenləri azaltmaq və ya aradan qaldırmaq üçün biotexnologiyadan istifadə edirlər. Məsələn, ən çox yayılmış allergenlərdən biri olan buğdanın tərkibindəki kleykovina miqdarını azalda biliblər”.
Bundan əlavə, başqa bir yanlış fikir GMO-nun ətraf mühitə mənfi təsir göstərməsidir. Balasanyan qeyd edib ki, insanlar tez-tez düşünürlər ki, əgər məhsulda “GMO yoxdur” yazılırsa, o, mütləq “sağlamdır”. Ancaq bu, sadəcə olaraq, bu məhsulda genetik cəhətdən dəyişdirilmiş maddələrin olmadığını göstərir. Bununla belə, onun tərkibində çoxlu miqdarda şəkər, duz və ya digər arzuolunmaz maddələr ola bilər.
Ən çox yayılmış yanlış fikirlərdən biri də GMO-nun xərçəng və digər xəstəliklərə səbəb olmasıdır.
“Bir çox tədqiqatlar GMO-ların istehlakının təhlükəsizliyini çoxdan təsdiqləyib. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) daxil olmaqla, dünyanın elmi orqanları GMO-nun orqanizmə heç bir zərər vermədiyi qənaətinə gəliblər. Tam əksinə: bəzi genetik mühəndislik bitkiləri mühüm qida maddələrinin tərkibini artırmaq üçün yaradılmışdır. Məsələn, geni dəyişdirilmiş qızılı düyü A vitamini çatışmazlığı ilə mübarizə aparan beta-karotinlə zəngindir. Bundan əlavə, biotexnologiya sayəsində alimlər sümüklərə, toxunulmazlığa və ürək-damar sistemi üçün faydalı olan D3 vitamininin miqdarı artırılmış pomidorlar yaradıblar”, – mütəxəssis vurğulayıb.
“Alimlər, əksinə, biotexnoloji məhsulların ətraf mühitə faydasını sübut edirlər. GMO-lar bitkiləri zərərvericilərdən qorumaq üçün istifadə olunan pestisidlərin miqdarını azaltmağa kömək edir və həmçinin hər bir sahədən əldə edilə bilən məhsulun miqdarını artırır. Bu o deməkdir ki, daha çox qida yetişdirmək üçün daha az kimyəvi maddələr, torpaq, su və digər resurslardan istifadə edə bilərsiniz. GMO həm də iqlim dəyişikliyinə səbəb olan qazların emissiyasını azaltmağa kömək edir”, – texnoloq əlavə edib.
Məhsulları seçərkən mütəxəssis etibarlı mənbələrə müraciət etməyi və məhsullar haqqında məlumatları tənqidi təhlil etməyi tövsiyə etdi. Bu, sağlam qidalanma ilə bağlı daha məlumatlı qərarlar verməyə kömək edəcək.
Mənbə: mail.ru
Aynur Camal
