Ötən həftə sonu islamçı yaraqlı Həmas qruplaşmasının İsrailə qarşı vəhşicəsinə hücumunda minlərlə raket, partlayıcı maddələr atılan pilotsuz uçan aparatlar, saysız-hesabsız atıcı silah və sursat iştirak edib.
Lakin hücumun baş verdiyi yer kasıb, sıx məskunlaşan, az resurslu bir ərazidir. Təxminən 17 ildir ki, HƏMAS-ın nəzarəti altındadır və bütün dünya ilə əlaqəsi kəsilib.
Sözügedən bu yer bir tərəfdən İsrail bir tərəfdən Misirdə həmsərhəddir. İsrail Qəzzaya hava və dəniz blokadası və geniş spektrlə nəzarət edir.
Sual yaranır: HƏMAS İsrailə raket atəşi yağdırmağa davam edərkən, İsraildə 1200-dən çox insanın ölümünə və minlərlə insanın yaralanmasına səbəb olan koordinasiyalı hücumları dayandırmağa imkan verən böyük miqdarda silahı necə toplayıb?
Mütəxəssislərin fikrincə, cavab hiylə, improvizasiya, əzmkarlıq və mühüm xaricdəki xeyirxahlığın birləşməsindən keçir. Həmçinin İran faktoru var.
“Həmas öz silahlarını qaçaqmalçılıq və ya yerli tikinti yolu ilə əldə edir və İrandan müəyyən qədər hərbi dəstək alır”, – CIA World Factbook-da yazıb.
İsrail və ABŞ hökumətləri hələ keçən həftəsonu reydlərdə İranın birbaşa rolunu tapmasa da, ekspertlər deyirlər ki, İslam Respublikası uzun müddətdir HƏMAS-ın əsas hərbi dəstəkçisi olub, gizli transsərhəd tunellər və ya qayıqlar vasitəsilə anklavlara silah qaçaqmalçılığı ilə əldə edilib.
Vaşinqtondakı Yaxın Şərq İnstitutunun (MEI) baş elmi işçisi və Müdafiə və Təhlükəsizlik Proqramının direktoru Bilal Saab deyib: “Həmasın tunel infrastrukturu İsrail və Misir tərəfindən müntəzəm olaraq zərbəyə məruz qalmasına baxmayaraq, hələ də böyükdür”.
“Həmas İrandan bu tunellər vasitəsilə (Qəzza zolağına) qaçaqmalçılıq yolu ilə gətirilən silahları alıb. Bu, çox vaxt daha uzun mənzilli sistemləri əhatə edirdi”, – Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin (CSIS) Transmilli Təhdidlər Layihəsinin baş əməkdaşı Daniel Byman bildirib.
MEI-nin baş elmi işçisi Çarlz Lister deyib: “İran həm də HƏMAS-a daha təkmil ballistik raketlərini dəniz yolu ilə göndərir. CSIS-də Byman deyib: “Eyni zamanda İran HƏMAS-a yerli istehsalı ilə kömək etdi və ona öz arsenallarını yaratmağa imkan verdi”.
HƏMAS-ın Livanda məskunlaşan yüksək rütbəli məmuru bazar günü öz internet saytında dərc olunan “Russia Today” ərəb xəbər kanalı RTArabic ilə redaktə edilmiş müsahibəsində HƏMAS-ın silah istehsalı ilə bağlı təfərrüatları açıqlayıb.
“Bizim hər şey üçün, 250 km, 160 km, 80 km və 10 km məsafəyə malik raketlər üçün yerli zavodlarımız, minaatan və onların mərmiləri, kalaşnikov (tüfəng) və onların güllələri üçün də zavodlarımız var. Biz güllələri rusların icazəsi ilə istehsal edirik. Biz onu Qəzzada tikirik”, – HƏMAS-ın Xaricdəki Milli Əlaqələrinin rəhbəri Əli Barakə deyib.
Mənbə: CNN
Aynur Camal
