Fransanın Sorbonna Universitetinin nevroloqları müəyyən sözləri və ya mənası olmayan səslər toplusunu təkrarlayaraq yuxuda olan insanlarla əlaqə qurmaq üçün təcrübə aparıblar.
Belə çıxır ki, yuxuda insanı təbəssüm və qaşqabaq etmək olar. Tədqiqatın nəticələri Nature Neuroscience jurnalında dərc olunub.
“Yeni Gundem” xəbər verir ki, alimlər 48 könüllü dəvət ediblər, onlardan 27-si narkolepsiyadan (gecələr yatmaqda çətinlik və gün ərzində yuxuya getmə ilə xarakterizə olunan sinir sisteminin xəstəliyi) əziyyət çəkənlərdir. İştirakçılar iki qrupa bölünərək real sözlərin və ya bir sıra mənasız səslərin danışıldığı yazılara qulaq asıblar.
Təcrübə zamanı hər qrupdan olan subyektlərin yarısından həqiqi sözlər eşitdikləri təqdirdə üç dəfə gülümsəmələri, naməlum səsləri eşitdikdə isə eyni sayda qaşlarını çatmaları tələb olunub. Beləliklə, şpalların cavab verməli olduğu siqnallar əvvəlcədən müəyyən edilmişdir. Həmçinin, iştirakçıların daralması haqqında məlumatları oxumaq üçün üz əzələlərinə sensorları qoşulub və beynin elektrik aktivliyini (EEQ) öyrənmək üçün isə başına elektrodlu qapaq qoyulub ki, bu da elm adamlarının yuxunun hansı mərhələsində yuxuya getdiyini müəyyən edə bilib.
Cihaz könüllülərin yuxuya getdiyini göstərəndə onlara sözlər və səslər olan yazılar səsləndirilib, sonra isə onların reaksiyasına baxıblar.
Yuxunun birinci mərhələsində (yuxuya getməyin ən qısa müddəti, birdən beş dəqiqəyə qədər davam edir) yuxu pozğunluğu olmayan subyektlər təxminən 20% hallarda qeydlərə cavab veriblər. Sonrakı mərhələlərdə cavab nisbəti 5% olub.
Bununla belə, tədqiqatçılar sağlam iştirakçılara hərəkət azadlığı verdikdə, yəni onlara nəinki gülümsəmək və qaşqabaq etmək həmçinin səslərə və sözlərə cavab vermək icazəsi də verilib. Nəticədə subyektlər səslərə və sözlərə daha tez-tez, yəni 80% cavab veriblər.
Beləliklə, alimlər belə qənaətə gəliblər ki, yuxuda olanlar yuxunun demək olar ki, bütün mərhələlərində xarici stimullara cavab verə bilirlər.
Gələcəkdə mütəxəssislər insanların səslərə və sözlərə nə vaxt reaksiya verməyə başladığını göstərən mərkəzi sinir sistemində ritmik və ya təkrarlanan sinir fəaliyyəti nümunələrini müəyyən etmək üçün beyin fəaliyyətinin qeydlərini təhlil etməyi planlaşdırırlar. Neyroloqlar ümid edirlər ki, məlumatlar yuxuların, eləcə də yuxu ilə bağlı zehni və idraki proseslərin öyrənilməsinə kömək edəcək.
Mənbə: mail.ru
Aynur Camal
