Hər səhər səhər yeməyində xəmir, simit, ağ çörək kimi məhsullar yeyənlərə qırmızı xəbərdarlıq edilib. Bir saat ərzində bağırsaqlardan başlayan və bütün həyatınızı kabusa çevirən qlütenlə bağlı mütəxəssislərdən ciddi xəbərdarlıq gəldi. Səhərlər xəmir və simit yeyənlərin kabusu budur: qlüten!
Səhər yeməyi üçün türk adəti hesab edilən xəmir və simitlər indi kabusa çevrilir. İsti çayla ləzzətlə istehlak edilən xəmir məmulatları, simit çörəyi bağırsaqlarda başlayan və bütün həzmlə orqanizmi bitirən qlüten həssaslığını tətikləyir. Barelin sonundakı ən təhlükəli proseslərdən biri olan qlüten həssaslığı son illərdə ciddi şəkildə görülməyə başlayıb. Bunun ən mühüm səbəbi yemək vərdişləri idi. Mütəxəssislər, demək olar ki, hər 4 nəfərdən 3-də baş verən qlütenə qarşı həssaslıq barədə xəbərdarlıq ediblər. Dietoloq Zeynep Öztürk səhər yeməyində həyatımızdan silə bilmədiyimiz simit və xəmirlərlə bağlı kabusların təfərrüatlarını açıqlayıb.
Diyetisyen Öztürk bu qidaların əslində yüksək miqdarda protein ehtiva etdiyini belə açıqladı: “Gluten arpa, buğda, çovdar və yulaf kimi taxıllarda olan bir protein qrupudur. Ağ undakı xəmirə elastiklik verən bir zülaldır. çörək və simit kimi tez-tez istehlak edilən çörək məhsullarında istifadə olunur”.
Öztürk, özü fermenti olmayan bədənlərdə meydana gələn sağlamlıq problemlərini belə sıraladı:
“Son illər buğda allergiyası və səhra ayağı xəstəliyinə yoluxma halları çox artıb. Görünür, səhra ayağı dediyimiz xəstəlikdən başqa qlütenə qarşı həssaslıq daha çox yayılıb. Buğdanın orqanizmimizə zərərli olub-olmaması sualını prioritetləşdirməməliyik. Lakin bəziləri buğdanı fermentləşdirə bilmir. Qazın şişməsi, ağrı, qəbizlik və ishal kimi əlamətlər” burun tıkanıklığı, oynaq ağrısı, oynaq şişməsi, yorğunluq və davamlı baş ağrıları yaşanır.”
HANSI UN istehlak edilməlidir?
Gluten bütün dünyada bir xəstəliyə çevrilib. Bağırsaq sistemini bloklayan bu xəstəliyin tez aşkarlanması lazımdır. Qaşınma, burun tutulması, oynaqların şişməsi kimi əlamətlər yaranan kimi mütəxəssisə müraciət etməyiniz faydalı olardı. Qlütendən qorunmağın ən qısa yolu pəhrizdir. Pəhrizdə buğda, çovdar, arpa və işlənmiş xəmirdən uzaq durmaq lazımdır. Bununla belə, kartof və tort kimi qidalar heç vaxt istehlak edilməməlidir. İnsanlar tez qarın şişkinliyini yaşayırlar. Gluten həssaslığı qan testi ilə müəyyən edilir. Noxud unu və qarğıdalı kimi özü olmayan unlara üstünlük verilməlidir.
Mənbə: TGRT
Aynur Camal
