Modinin mübahisəli məbədi açılır.
Hindistanda 1992-ci ildə ekstremist hindu qrupları tərəfindən dağıdılan tarixi Babri məscidinin yerində inşa edilən hindu məbədi bu gün möhtəşəm mərasimlə açılır.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, Hindistanın baş naziri Modi öz seçicilərini birləşdirmək adı ilə ölkədə hindu-müsəlman fərqini dərinləşdirib.Təxminən 200 milyonla dünyanın ən böyük müsəlman əhalisinə ev sahibliyi edən ölkələrdən biri olan Hindistanda, xüsusilə də son on ildə baş nazir Narendra Modinin rəhbərliyi altında artan İslam əleyhdarı demək olar ki, taclanır.
Ölkənin Uttar Pradeş əyalətinin Ayodhya şəhərində 32 il əvvəl ekstremist hindu dəstələri tərəfindən altında məbəd olduğu iddiası ilə dağıdılan Moğol İmperiyasına aid 1528-ci il Babri məscidinin yerində inşa edilən Rama məbədi bu gün keçiriləcək mərasimlərlə qapılarını açır.
İngiltərədən müstəqillik əldə etdikdən sonra Hindistanı uzun müddət idarə edən və ölkənin qurucu partiyası olan Konqres Partiyası, hakim Hindistan Xalq Partiyası (BJP) və onun hindu millətçi tərəfdaşlarının bu tədbirdə iştirak etdiyini iddia edərək, açılışa qatılmayacağını açıqlayıb.
Mütəxəssislər, 2014-cü ildə hakimiyyətə gəldikdən sonra dəfələrlə Rama Məbədini seçki vədi kimi gündəmə gətirən Baş nazir Modinin açılışla aprel və may aylarında keçiriləcək ümumi seçkilər öncəsi seçicilərini birləşdirməyi hədəflədiyini vurğulayıblar. 240 milyon dollara başa gəldiyi bildirilən məbədin bütün xərclərinin donorlar tərəfindən qarşılandığı bildirilir.
Bugünkü açılışa yüksək səviyyəli siyasətçilər də daxil olmaqla təxminən 7 min adamın qatılması planlaşdırıldığı halda, Ayodhya şəhərində otel rezervasiyalarının sıxlığı səbəbindən gecəlik yerləşdirmə qiymətləri 1200 dollara qədər artıb. Açılış mərasimi Hindistanın bir çox şəhərlərində, eləcə də Nyu-Yorkun məşhur Tayms Meydanında nəhəng ekranlarda canlı yayımlanacaq. Diqqət çəkən başqa bir detal isə baş nazir Modinin hindu ənənələrinə uyğun olaraq andiçmə mərasimindən əvvəl 11 gün oruc tutmasıdır. ABŞ-ın Beynəlxalq Sülh üzrə Karnegi Fondunun Cənubi Asiya Proqramının direktoru Milan Vaişnav bəyan edib ki, açılış mədəni uğur kimi görünsə də, bu, siyasi dönüş nöqtəsidir və ölkədə müsəlman-hindu parçalanmasını dərinləşdirəcək.
Ölkədə uzun müddətdir dövlət tərəfindən dəstəklənən seqreqasiyaya məruz qalan müsəlmanlar da vəziyyətdən çox narahatdırlar. Yerli müsəlman liderlərindən Firoz Xan yeni məbədin tikintisindən narahat olmadıqlarını, lakin bu məqsədlə məscidin sökülməsindən kədərləndiklərini bildirib. Bölgədəki mədrəsənin müəllimi Sultan Bəy də yoxsul müsəlman ailələrin Modinin başlatdığı bəzi rifah proqramlarından faydalandıqlarını, lakin dövlət tərəfindən hindularla bərabər rəftar edilmədiyini vurğulayıb.
– Tarixdə 16 böyük türk imperiyasından biri sayılan və bu gün Prezident gerbindəki 16 ulduzdan birini təmsil edən Moğol İmperatorluğunun qurucusu Babur şahın sağ olduğu bir dövrdə sərkərdəsi olan məscid Mir Baki qurucusu olub, 1980-ci illərdən Hindu millətçi təşkilatlarının hücumlarına məruz qalıb, başladılan nifrət kampaniyasının hədəfinə çevrilib. Məscidin yerləşdiyi torpağın 7 min il əvvəl hindu tanrısı Ramanın doğulduğu yer olduğu və ibadət yerinin məbədin üzərində tikildiyi iddialarının artması ilə 150 mindən çox ekstremist hindu məscidə çubuq və kürəklə hücum edib.
1992-ci ilin dekabr təxribatı 5 saata yaxın 500 ilə yaxındır dayanan Babri məscidinin sökülməsi ilə nəticələnib. Məscidin sökülməsi xüsusilə Hindistan, Pakistan və Bandladeşdə böyük reaksiyaya səbəb olub. Hindistanda 2 min insanın həyatını itirdiyi etirazlar ölkənin bölünməsindən sonra ən böyük sosial zorakılıq hadisəsi hesab edilib. 70 hektar ərazinin gələcəyi ilə bağlı müzakirələr uzun illər davam edərkən, Hindistanın Ali Məhkəməsi 2019-cu ildə ərazinin hindulara verilməsinə qərar verib.
Mənbə: hurriyyət.tr
Aynur Camal
