Genetik mutasiyaları öyrənmək üçün Sibirdə yetişdirilən mini beyinlər.
Laboratoriya 3D beyin orqanoidləri yaradıb. Rusiya Elmlər Akademiyasının Sibir Bölməsinin Sitologiya və Genetika İnstitutunun alimləri laboratoriya şəraitində serebral 3D orqanoidləri (mini beyinlər deyilən) yetişdiriblər. Qurumun veb saytına görə, bu cür toxumalar “quruluşu baxımından real orqanların ayrı-ayrı hissələrinə yaxındır”.
Layihə rəhbəri Rusiya Elmlər Akademiyasının Sibir Bölməsinin Sitologiya və Genetika İnstitutunun kiçik elmi işçisi Tatyana Şnayderdir. Təcrübənin məqsədi kontaktin-6 (CNTN6) genindəki mutasiyaları və onların əqli geriliyin inkişafına təsirini öyrənməkdir.
CNTN6 iki HAR elementinə malikdir (İngilis İnsan Sürətləndirilmiş Regionlarından). Onurğalıların təkamülü boyu çox dəyişməyiblər. Ancaq insan vəziyyətində belə elementlərdə çevrilmə tez baş verir.
“Bu, HAR elementlərinin müasir insanların əcdadlarında nitqin və mücərrəd təfəkkürün inkişafına səbəb olan beynin təkamülünün əsas mexanizmlərindən birinə çevrildiyi fərziyyəsi üçün əsas oldu”, – RAS Sitologiya və Genetika İnstitutu izah edib.
HAR elementlərini genomdan çıxararkən nə baş verdiyini görmək üçün mini beyinlər yetişdirildi. İlk nəticələr təsirin kifayət qədər ciddi olduğunu göstərib. Alimlər qrant alıblar və tədqiqatları davam etdirməyi planlaşdırırlar. Onlar “hər bir elementin söndürülməsinin neyrogenez prosesinə necə təsir etdiyini və zehni geriliyin inkişafında iştirak edə biləcəyini” öyrənməyi planlaşdırırlar.
Daha əvvəl başqa bir tədqiqatlar göstərmişdi ki, beynəlxalq neyrofizioloqlar qrupu Alzheimer xəstəliyinin beş alt növünü aşkar edib. Onların arasındakı fərq demansda işi pozulan zülallarda və biomolekullardadır. Alt tiplərin hər biri müalicəyə xüsusi yanaşma tələb edir. Və bu, bəzi hallarda Alzheimer xəstəliyinin müalicəsinin niyə kömək etmədiyini izah edir.
Mənbə: mail.ru
Aynur Camal
