Alimlər smartfonlardan gələn işığın nə vaxt və nə üçün təhlükəli olduğunu izah ediblər.
Tədqiqat qrupunun bir hissəsi olan TMU alimləri günün gec saatlarında gözlərdə mavi işığa məruz qalmanın piylənmə ehtimalını artırdığını sübut etdilər. Əsərin müəlliflərinin fikrincə, spektrin mavi hissəsindən istənilən işıq mənbələrindən – elektron cihazların ekranlarından (smartfonlar, noutbuklar, televizorlar) və ya pəncərələrdən şüalanma maddələr mübadiləsinin pozulmasına səbəb ola bilər. Nəticələr Biologiyada təqdim olunur. Tümen Tibb Universitetinin (TMU) mütəxəssisləri bildiriblər ki, spektrin mavi hissəsində işıq bütün canlıların gündəlik fəaliyyət dövrlərinin (sirkadiyalı ritmlərin) tənzimlənməsində mühüm rol oynayan melatonin hormonunun istehsalına mane olur.
Həmçinin onlar izah edibilər ki, belə həddindən artıq məruz qalma ilə təkcə yuxu rejimi deyil, həm də maddələr mübadiləsi də təsirlənir və bədənin reaksiyası melatonin reseptor geninin MTNR1B-nin müxtəlif variantları ilə müəyyən edilir.
Genotipində melatonin reseptor geninin MTNR1B rs10830963 variantı olan insanların metabolizmi mavi işığa ən həssasdır. Statistikaya görə, bu genlər Yer kürəsinin ümumi sakinlərinin təxminən yarısında var.
Bundan əlavə, bu genin daşıyıcılarında bədən kütləsi indeksinin artması ilə gündəlik temperatur dinamikası və orta gündəlik temperatur səviyyəsinin dəyişdiyi ortaya çıxıb, TMU bildirib.
“Təcrübələrdən əldə edilmiş məlumatlara əsasən, saat 21:00-dan sonra smartfonlarda, kompüterlərdə və istənilən digər elektron cihazlarda mavi işıq filtrini yandırmağı, həmçinin küçədən gələn işığın qarşısını almağı tövsiyə edirik. Araşdırmalar göstərib ki, onun cüzi miqdarı belə metabolik pozğunluqlara, o cümlədən çəki artımına səbəb ola bilər”, – professor qeyd edib.
O vurğulamışdır ki, səhər və gündüz bədən kifayət qədər mavi işıq aldıqda, insan axşam işığından qaçmaq daha asandır: bu zaman qaranllq bədən üçün faydalıdır.
Tədqiqat yaz aylarında aparılıb, gələcəkdə alimlər işi digər fəsillərdə də davam etdirmək niyyətindədirlər. Qış ölçmələrinin nəticələri ən çox maraq doğurur, çünki Arktikada bu, ən böyük işıq çatışmazlığı olan mövsümdür. İş Tümen vilayəti hökumətinin dəstəyi ilə Tümen Tibb Universiteti tərəfindən həyata keçirilən “Arktikanın işığı” layihəsi çərçivəsində həyata keçirilib.
Mənbə: mail.ru
Aynur Camal
