Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev sülhün əsas maddələrinə dair sazişin hazırlanaraq Ermənistana göndərildiyini açıqlayıb.
Prezident Azərbaycanın paytaxtı Bakıda ADA Universitetində keçirilən “Qarabağ: 30 ildən sonra vətənə qayıdış” mövzusunda çıxış edib.
O, “Uğurlar və Çağırışlar” adlı forumda məruzə ilə çıxış edib. 2 il yarım əvvəl Azərbaycanın Qarabağda suverenliyi bərpa olunanda Qarabağda çoxlu sayda erməni hərbi qüvvələrinin olduğunu deyən Əliyev “Bu qüvvələrin beynəlxalq hüququn bütün prinsiplərinə məhəl qoymadığını gördük. Bu məsələnin həll olunacağına ümid edirdik. Bunun anormal bir vəziyyət olduğunu anladıq və ikinci Qarabağ müharibəsi başa çatandan sonra bizim mövqeyimiz bəlli oldu. Qarabağda yaşayanların iki yolu var idi: ya Azərbaycan vətəndaşı olacaqlar və bütün qanuni hüquqları yaradılacaq, ya da yaşamaq üçün başqa yerlər seçəcəklər. “Başqa yol yox idi” deyib.
Daha əvvəl Qarabağdakı separatçı liderlərin təslim olacağı təqdirdə amnistiyaya məruz qala biləcəyini açıqladığını xatırladan Əliyev, “Təəssüf ki, mənim sözlərimə lazım olan qədər əhəmiyyət vermədilər. Bu gün separatçıların liderləri Azərbaycandadır. Bura gəlmək istəyirdilər və bizi tanklarla Azərbaycana, Bakıya gələcəyimizlə hədələyirdilər. Bu gün onlar Azərbaycanda mühakimə olunur və ədliyyə sistemimizin yekun qərarını gözləyirlər. Ümid edirdik ki, Qarabağ ermənilərinin nümayəndələri ilə əlaqə yarada bilərik. Amma çox təəssüf ki, orada hakimiyyətdə olan bəzi şəxslər buna imkan vermədilər. Bundan əlavə, sentyabr ayında bizim üçün qırmızı xətti keçmək demək olan iki hadisə baş verdi. Birincisi, Ermənistanın baş nazirinin Dağlıq Qarabağ Respublikasının müstəqilliyi münasibətilə təbriki Ermənistanın baş nazirinin dedikləri və imzaladığı sənədlə tamamilə ziddiyyət təşkil edir. Çünki ötən ilin oktyabrında Ermənistan və onun baş naziri Qarabağı Azərbaycanın bir hissəsi kimi rəsmən tanıyıb. “Eyni fikirlə verilən çoxsaylı bəyanatlardan sonra separatçılara təbrik məktubunun göndərilməsi bizim tərəfimizdən qətiyyən qəbuledilməz və son dərəcə ziddiyyətli hərəkət idi.
2-ci Qarabağ Müharibəsi və Terrorla Mübarizə Əməliyyatı zamanı və ondan sonra beynəlxalq çətinliklərlə üzləşdiklərini deyən Əliyev, “Təəssüf ki, tərəfdaş olaraq gördüyümüz bəzi ölkələrlə bəzi anlaşılmazlıqlarımız var. Biz öz mövqeyimizi onlara çatdırırıq və beynəlxalq hüququn bütün ölkələrə tətbiqinin vacibliyini vurğulayırıq. Azərbaycan BMT Nizamnaməsinin 51-ci maddəsinə uyğun olaraq özünümüdafiə hüququndan istifadə etməklə bütün problemləri həll etdi. Biz artıq bölgəyə sülh gətirmişik. Biz buna müharibə yolu ilə nail olduq. Hesab edirəm ki, bu məqama daha çox önəm verilməlidir. Bu təkcə Qafqaza aid deyil. Biz sülhün hərbi üsullarla necə əldə oluna biləcəyini göstərdik”.
Qarabağda yaşamaq istəyən ermənilər üçün yaradılan imkanları açıqlayan Əliyev deyib ki, “Qarabağda ermənilərin qeydiyyatı üçün elektron portal fəaliyyətə başlayıb. Çoxlu Qarabağ ermənilərinin müraciətləri qəbul edildi. Bəziləri orada qalmaq, yaşamaq istəyir. Müvafiq şəraitin yaradılması üçün Dövlət İmmiqrasiya İdarəsi və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyindən nümayəndələr təyin etdik. Ermənistan vətəndaşlarına yemək, istilik və digər yaşayış şəraiti təmin etmək tapşırılıb. Mən demirəm ki, çoxlu erməni qalıb. “Lakin qalmaq qərarına gələn ermənilər artıq bu şərtlərdən bəhrələnirlər”.
Azərbaycanın Ermənistanda revanş cəhdlərinin olmayacağına dair təminata ehtiyacı olduğunu deyən Əliyev, “Çünki Ermənistanda nə baş verdiyini bilirik. Biz onu da bilirik ki, Ermənistanın bəzi Avropa paytaxtlarında çoxlu müşavirləri var. Biz istəyirik ki, iki ölkə arasında müharibə olmasın və bununla bağlı təminat olmalıdır. İki ölkə arasında imzalanacaq sülh müqaviləsi beynəlxalq ekspertlər tərəfindən düzgün araşdırılmalıdır. Otuz ildən artıq işğalın, torpaqlarının tamamilə dağıdılmasının, etnik təmizləmə və iztirabların şahidi olan bir ölkə olaraq beynəlxalq vasitəçilərə deyil, Ermənistana üz tutduq. Sülh müqaviləsinin əsas maddələri hazırlanaraq Ermənistana göndərildi, lakin hələ də sükut hökm sürür. Daha sonra məlum olan 5 prinsip izah edildi. İndi belə görünür ki, Ermənistan bunları qəbul etməyə yaxındır. Bunu əsas götürə bilərlər. Bunu bir neçə il əvvəl etsəydilər, təbii ki, antiterror əməliyyatına ehtiyac qalmazdı. Bu, tarixdir və onu göstərir ki, sülhü təşviq edən Ermənistan deyil, Azərbaycandır.
Avropa İttifaqının Xarici Əlaqələr və Təhlükəsizlik Siyasəti üzrə Ali Nümayəndəsi Cozep Borrelin “150 min erməni Qarabağı tərk edib” bəyanatına toxunan Əliyev deyib: “Ermənilər belə etiraf edirlər ki, təcrübəli avropalı diplomat Cozef Borrel yalan danışır. Özləri deyirlər ki, Qarabağdan 150 min yox, 100 min adam gedib. Deməli, cənab Borell belə davam etsə, bir aydan sonra 200 min adam deyəcək. Bəlkə Borell yuxu görür. Bu, qətiyyən yolverilməzdir. Bu, təkcə rəqəmlərin manipulyasiyası deyil, Azərbaycana qarşı ittihamdır. Təəssüf ki, Avropanın liderləri arasında cənab Borell və Metsola kimi populistlər var. Mən həmişə açıq danışmağı xoşlayıram. Mən onların Azərbaycana qarşı siyasətindən və münasibətindən tamamilə narazıyam. “Bu ədalətsizlikdir və heç bir halda Avropa İttifaqının maraqlarına uyğun gəlmir. Oktyabrın 5-də İspaniyanın Qranada şəhərində keçirilməsi planlaşdırılan 5 tərəfli toplantıya qatılmamasının səbəbi barədə danışan Əliyev deyib: “Fransa prezidenti Emmanuel Makron, Şarl Mişel və baş nazirlə Praqada görüşün keçirilməsi təklifi irəli sürülüb. Ermənistanın Praqada keçirilən görüşü müsbət qiymətləndirirəm. Çünki o vaxt baş nazir Paşinyan Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanımışdı. Daha sonra başqa bir açıqlama verməklə əvvəlki fikrindən yayındı. Həmin vaxt o, Dağlıq Qarabağa təbrik məktubu göndərmişdi. Amma yenə də Praqa görüşünün nəticəsini müsbət hesab etdim. Bu formatda danışıqlar davam etdirilib. Sonra nə oldu? Fransa prezidenti televiziyaya müsahibəsində Azərbaycana qarşı müəmmalı və qəbuledilməz söz və ifadələr işlətməklə özünü proseslərdən fərqləndirib. Çünki qərəzsizliyinizi itirsəniz, artıq vasitəçi olmayacaqsınız və bu şansı əldən verəcəksiniz. Ona görə də qərəzsiz olmaq lazımdır. Bunun müxtəlif səbəbləri var idi. Bu zaman vasitəçi olmaq fürsəti əldən verilmişdir. Biz rəsmən bəyan etdik ki, Fransanın heç bir nümayəndəsinin Ermənistanla Azərbaycan arasında normallaşma prosesində iştirakını artıq düzgün və məqsədəuyğun görmürük və bu səbəbdən mən Qranadaya getməmişəm”, – o deyib.
Son zamanlar Fransa və Hindistanın Ermənistana silah göndərdiyini deyən Əliyev “Fransa və Hindistan Ermənistanı silahlandırmaqla, Ermənistanda real olmayan fikir yaratmaqla atəşi alovlandırır. Ermənistan bu silahlardan istifadə etməklə Qarabağı yenidən işğal edə biləcəyini düşünə bilər. Mən hələ o silahların keyfiyyətindən danışmıram. Ən müasir silahlarla belə bu mümkün deyil. İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra da Ermənistan müharibə zamanı 12 min fərari olduğunu bəyan edib. “Deməli, onlar Azərbaycana müqavimət göstərə bilməzlər. Ermənistanın baş naziri Paşinyana dəfələrlə öhdəliklərini yerinə yetirməmələrinin səbəbini soruşduğunu vurğulayan Əliyev, “10 noyabr 2020-ci il tarixli Bəyanatın 9-cu maddəsinə uyğun olaraq, Azərbaycanın qərb bölgəsi ilə Naxçıvan arasında əlaqə yaradılmalıdır. Orada da kimin nəzarəti təmin edəcəyi bildirilir və bu sənədi Paşinyan özü imzalayıb. Bu artıq mümkün deyil. Nə belə bir yol var, nə də Rusiyanın iştirakı. Əslində hüquqi qüvvəsini itirmiş kimi görünür. Çünki öhdəlik var, amma bu öhdəliyi yerinə yetirmirlər”, – deyə o bildirib.
Ermənistanın yanaşmasından sonra İranla Azərbaycanı Naxçıvanla birləşdirmək və Naxçıvandan Türkiyəyə çıxışı təmin etmək üçün İran üzərində körpü tikmək barədə razılığa gəldiklərini deyən Əliyev deyib: “Ağbənd kəndində avtomobil nəqliyyatı üçün körpünün təməlqoyma mərasimi keçirilib. Daha sonra dəmir yolu nəqliyyatı üçün körpü tikiləcək. Deməli, Ermənistan burada çox şey itirir. Bu, Azərbaycan ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında əlaqəni təmin etməklə yanaşı, beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinə çevriləcək. Bu, Azərbaycanla Türkiyə arasında əlaqənin yaradılması deməkdir. Ermənistan özünü bundan məhrum etdiyi kimi, Azərbaycanla bütün digər kommunikasiyaların açılmasından da məhrum olur”.
Mənbə: hurriyyət.tr
Aynur Camal
